Budapeszt nad Dunajem – Zamek w Budzie i Wzgórze Zamkowe

zdjęcia | komentarze

Początki Królestwa Węgier

Około 890 r. Basen Karpacki najechały plemiona Madziarów. Według tradycji Arpad, wódz Madziarów, wzniósł twierdzę na ruinach amfiteatru w Aquincum. Potomek Arpada, książę Géza zawarł pokój z cesarzem Ottonem I, przyjął misjonarzy chrześcijańskich i ochrzcił swojego syna Stefana. W ciągu 3 lat po śmierci ojca Stefan został pierwszym królem Węgier. Jego koronacja odbyła się 25 grudnia 1000 r. lub 1 stycznia 1001 roku.

Buda w miejscu rzymskiego Aquincum

W XI w. na terenie rzymskiego fortu Aquincum istniała rezydencja królewska. W tamtym czasie zaczęła funkcjonować nazwa Buda lub Budavara. Nawiasem mówiąc, według średniowiecznych kronik nazwa osady Buda pochodzi od imienia brata Attyli.

W tym samym czasie na lewym brzegu rzeki (przy rzymskim forcie broniącym brodu przez Dunaj) rozwijał się również Peszt, którego mieszkańcami byli na początku głównie rybacy. Jednak koronacja królewska nie odbyła się w ani w Budzie, ani w Peszcie, gdyż w tamtym czasie nie odgrywały one znaczącej roli, tylko w Ostrzyhomiu (Esztergomie), pierwszej stolicy Węgier.

Najazd Tatarów

Wczesny rozwój obu miast został zatrzymany, kiedy w 1241 r. Węgry zostały najechane przez Tatarów. Peszt został spalony, a mieszkańcy, którzy nie zdążyli uciec, zmasakrowani. Kiedy w ciągu zimy Dunaj zamarzł, podobny los w krótkim czasie spotkał Budę. W 1247 r. król Węgier Bela IV nakazał ludności przeniesienie się na wzgórze na południowy-zachód od dawnego rzymskiego fortu, zwane dziś Wzgórzem Zamkowym.

Obuda i Zamek w Budzie

W obawie przez kolejnym najazdem Tatarów na wzgórzu tym wzniósł dobrze ufortyfikowaną twierdzę oraz zamek królewski, fundując nowe miasto o nazwie Buda. Nowa osada z czasem wyrosła na miasto artystów i handlarzy. Dawna, ulokowana na ruinach Aquincum, zniszczona przez Tatarów Buda, zyskała od tej pory nazwę Stara Buda, po węgiersku Obuda. W 1405 r. król Zygmunt Luksemburski nadał Budzie przywileje wolnego miasta królewskiego, a w 1408 r. przeniósł tam swój dwór. Buda stała się stolicą Węgier.

Ekspansja turecka w Europie

Groźba najazdu ze wschodu powróciła w latach 40. XV wieku, tym razem byli to Turcy. W bitwie pod Warną w listopadzie 1444 r. zginął król Władysław I. Ulászló (również król Polski, znany jako Władysław Warneńczyk), a w wyniku zamętu po śmierci króla, armia węgierska poniosła klęskę. 2 kwietnia 1453 sułtańska armia w sile około 80 tys. ludzi rozpoczęła oblężenie Konstantynopola. Pomimo desperackiej obrony, zdecydowanie mniejsze siły chrześcijan (ok. 7 tys. ludzi) nie zdołały ocalić miasta. Konstantynopol upadł po dwumiesięcznym oblężeniu 29 maja 1453.

Król Maciej Korwin

Kolejnym celem Turków był dzisiejszy Belgrad, zwany „południową bramą” Węgier. Dzięki odsieczy Hunyadego, wówczas już bohatera, zwycięskiego w wielu bitwach z Turkami, wojska tureckie zostały zdziesiątkowane, a ekspansja turecka zahamowana na kilkadziesiąt lat. Na króla Węgier wybrano syna Hunyadego, Macieja zwanego Korwinem. Panowanie króla Macieja (1458-1490) przyniosło złoty okres dla średniowiecznej Budy. Wówczas tworząc w duchu Odrodzenia (Renesansu), przeprowadzono m.in. rozbudowę części pałacu, zbudowano wspaniałe termy i fontanny. Król Maciej Korwin jako wykształcony humanista stworzył słynną w całej Europie bibliotekę (Bibliotheca Corviniana), która ustępowała jedynie Bibliotece Watykańskiej.

Po śmierci króla Macieja państwo węgierskie zaczęło podupadać. Kolejne słabe rządy, przegrana bitwa pod Mohaczem w 1526 r., w wyniku, której zginął król i wreszcie wojna domowa o władzę i koronę na Węgrzech, doprowadziły do zajęcia Budy i większości Węgier przez Imperium Osmańskie. 29 sierpnia 1541 Sulejman Wspaniały oświadczył, że przejmuje Budę. Rozpoczęła się trwająca 145 lat okupacja turecka. Zajęcie Budy było dla Europy szokiem. Habsburgowie wielokrotnie próbowali odbijać miasto, jednak przynosiło to jedynie kolejne zniszczenia.

Bitwa pod Wiedniem

W 1683 r. sułtan Mehmed IV podjął wyprawę na Wiedeń, którego oblężenie rozpoczęło się w lipcu owego roku. Król Polski Jan III Sobieski przybywając z odsieczą, 12 września 1683 r. w bitwie pod Wiedniem pokonał wojska tureckie, które ponosząc klęskę wycofały się do Budy. Bitwa pod Wiedniem była zarazem przełomowym momentem dla ekspansji tureckiej na Europę. W bezpośrednim efekcie wygranej zawiązano koalicję przeciw osmańskiej Turcji i krymskim Tatarom, Ligę Świętą, złożoną z Państwa Kościelnego, Rzeczypospolitej Polskiej, Wenecji, Austrii, a po 2 latach dołączyła do nich prawosławne Carstwo Rosyjskie.

2 września 1686 r. po 2,5-miesięcznym oblężeniu wojska chrześcijańskie odbiły Budę. Dopalające się zgliszcza i zrujnowane miasto niczym nie przypominały jednego z najpiękniejszych niegdyś miast Europy, dumy króla Macieja Korwina. Wojna z Turkami trwała do pokoju w Karłowicach w 1699 roku. Na jego mocy Turcy zrzekli się niemal wszystkich ziem węgierskich, które odtąd przypadły Habsburgom.

W 1703 r. zarówno Buda jak i Peszt uzyskały status wolnych miast królewskich i powoli zaczęły się ponownie rozwijać.

Spacer po Wzgórzu Zamkowym

Budapesztańskie Wzgórze Zamkowe zachęca do spokojnego zwiedzania. Mimo zmiennych kolei losu zachowało dużo uroku, a wiele kamieniczek pamięta czasy średniowiecza. Podczas rekonstrukcji po zniszczeniach II wojny światowej pod barokowymi fasadami odkryto wcześniejsze zdobienia, co dodatkowo zachęca do eksploracji 🙂 . Zamek w Budzie choć już nie w swojej pierwotnej formie do dziś góruje nad Budapesztem. 🙂

 

Zamek w Budzie i Wzgórze Zamkowe na fotografiach

Jeśli spodobały Ci się moje zdjęcia, zaciekawiła opisana historia, a może zainspirowałam Cię do zwiedzania, zapraszam do polubienia mojej strony i pozostawienia komentarza 🙂 oraz do odwiedzenia mojego kanału na YouTube

Carly BB